“Cultuur is mensenwerk”

Martin Kothman is bestuurder van FNV Kunsten Informatie en Media in de sectoren cultuur en media. “Als belangbehartiger zie ik wat er aan de hand is op de arbeidsmarkt. Het is in het belang van de sector zelf om de problemen als gevolg van de bezuinigingen en veranderingen in de samenleving aan te pakken. Investeren in mensen is daarbij essentieel.”

“Ontwikkelingen in de maatschappij hebben directe invloed op het productieproces van culturele instellingen. Kijk maar eens naar de gevolgen van de digitalisering. Dat vereist een andere houding en inzet van medewerkers. Je moet op zulke technologische ontwikkelingen inspelen om duurzame inzetbaarheid van personeel te kunnen realiseren. Bovendien zijn er problemen van sociale aard. De instroom van nieuw talent is belangrijk, maar tegelijkertijd weet je dat mensen langer moeten doorwerken. Hoe ga je daarmee om? En wat zullen de gevolgen zijn van de vergrijzing?”

Niet even erbij

Wanneer is iemand duurzaam inzetbaar? Kothman: “Als iemand in staat is om uitdagingen in zijn vak aan te kunnen. Dat heeft alles te maken met ambities, competenties, vaardigheden en kennis. Dat betekent ook gewoonweg permanente educatie. Voor learning on the job zijn echter extra stappen nodig. Voor de continuïteit van de organisatie is het van groot belang om kennis en geld beschikbaar te hebben voor personeelsbeleid. En dat betekent ook dat een zakelijk en/of artistiek leider personeelszaken niet ‘even erbij moet doen’.”

Kothman is er dan ook van overtuigd dat binnen de sector meer aandacht voor personeelsbeleid nodig is. “De cultuursector is erop gericht dat het doek om 20.00 uur open gaat. De voorstelling gaat voor alles. Daardoor krijgen arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid veel minder aandacht. Maar dat zijn wel belangrijke voorwaarden voor een goed productieproces. Sterker nog: in een sector waarin het personeelsbeleid goed geregeld is, kunnen betere artistieke producten worden afgeleverd.”

Betere structuur voor hrm nodig

Hij is zich er wel van bewust dat kleine instellingen die hrm-functie niet zelf kunnen vervullen. “Maar wellicht is die functie wel sectorbreed te regelen. Met het Sectorplan Cultuur willen we een basis leggen voor het doorontwikkelen van alle activiteiten gericht op duurzame inzetbaarheid. De komende twee jaar moeten wat mij betreft dan ook tot een betere structuur voor de sector leiden om personeelsbeleid goed te kunnen invullen. Ik hoop vanuit die basis op verbetering van productie en werkgelegenheid, maar ook arbeidsvoorwaarden en –omstandigheden. Cultuur is immers mensenwerk.”

Hoe zorg je ervoor dat de achterban van de verschillende samenwerkingspartners elkaar inspireert? Volgens Kothman vindt dat voor een deel al plaats, zowel fysiek als digitaal. “Ik weet dat in de klassieke-muzieksector de hrm-functionarissen geregeld bij elkaar komen. Die uitwisseling van kennis en ervaring moeten we de komende jaren binnen de gehele cultuursector verder ontwikkelen. Zo zal e-learing en e-hrm zal mensen vanachter de computer in staat stellen om zichzelf bij te spijkeren en inspiratie op te doen.”

Blijf oefenen en experimenteren

“Maar belangrijk is ook dat er ruimte blijft om te oefenen en experimenteren in de oefenruimtes en studio’s. Daar is de bron voor innovatie in de sector. Niet alleen op artistiek gebied, maar ook in de bedrijfsvoering. Je moet dan niet te krampachtig de nadruk leggen op het invullen van bezuinigen en het bestrijden van kosten. Dat haalt de broodnodige innovatie juist naar beneden. Werkgelegenheid in de sector wordt niet bevorderd door spreadsheet-management. Door scholing en betrokkenheid van de medewerkers wordt de productie sterker en wordt werkgelegenheid verbeterd. Dat is ook duurzame inzetbaarheid.”

Kothman is blij dat ook sociale fondsen bij het Sectorplan betrokken zijn en aan de stuurgroeptafel zitten. Het Sociaal Fonds Podium Kunsten is de opvolger van enkele kleinere sectorale fondsen. “Dit fonds is belangrijk om de noodzakelijke financiële randvoorwaarden te realiseren voor permanente educatie, scholing en ontwikkeling, indien nodig doorstroming naar een tweede carrière, etc. En sociale fondsen kunnen ervoor zorgen dat cultureel ondernemers bereid blijven om te investeren in de eigen mensen. Want een van de grootste gevaren is dat deze bereidheid bij alle bezuinigingen en kostenbesparingen af neemt. Belangrijk is ook dat we spreken van werkenden in de culturele sector als doelgroep. Dat betekent nadrukkelijk dat ook zzp’ers betrokken worden in het aanbod van de maatregelen die door het sectorplan cultuur worden ontwikkeld om de arbeidsmarkt en werkgelegenheid te versterken.”